Dikkat ve Hafıza Arasındaki İlişki
05-12-2018
13:12
Bellek ve dikkat açıkça ilişkilidir, çünkü beyin dikkatle doğru orantılı bir biçimde çalışır. Yani bir şeyi hatırlamak için ona dikkat etmek gerekmektedir. Genellikle dikkat edilmeyen şeyler hatırlanmaz. Örneğin birisi bir öğüne dikkat ettiğinde, tüm tatları tanır. Bu da bellekte bir şeylerin yer edinmesini sağlar. Görsel sistemde de dikkat gerektiğinde, gördüğümüz nesnelerin, renklerin, şekillerin ve yapıların mekansal konumlarını hatırlamalıyız ve bunun için de belleğimizi güçlendirmemiz gerekir. Dikkati güçlendirmek de tam olarak bu nedenle bellekle ilişkilidir. Dikkati güçlendirme seti çocuklarda dikkat ve hafıza arasındaki ilişkiyi sağlamlaştırır ve gelecekte her konuda başarılı olmaları için bir kapı açar. Öğrenme genellikle hafıza ile ilişkilidir, aslında tüm süreçte öğrenme direkt olarak hafızadır diyebiliriz. Dikkat ve öğrenmede her iki süreç de dikkat gerektirir, fakat süreç nasıl işler? Önce hatırlar ve sonra öğrenir miyiz? Ya da öğrenir ve hatırlar mıyız? İlk ne gelir? Tavuk mu yumurta mı? Beynin bakış açısına göre biri diğerine güvenir. İsmimi söyleyebilirim çünkü bunu öğrendim, bu yüzden eğer birisi bir kalabalığın ortasında bağırıyorsa, beni kimin aradığını anlarım. Fakat henüz hiçbir öğrenme eylemine girmemiş bebekler? Onların hatırlama fonksiyonları nasıl çalışıyor?
Her şeyden önce, hafıza diğer türlerde de bulunan bir yetenektir. Hafızayla alakalı çalışmalar hayvanlar üzerinde de sıklıkla yapılır. Hafızanın beyinde, özellikle de tam olarak beynin ortasında bulunan ve aynı zamanda duygulara ev sahipliği yapan limbik sistem denen şeyin bir parçası olan hipokampus olarak adlandırılan bir bölgede bulunduğunu biliyoruz. Dolayısıyla hafıza ve duygu arasında güçlü bir ilişki var diyebiliriz. Yani daha önceki yazılarımızda da anlattığımız gibi kişisel ilgi ve alakalarla bağ kurarak çeşitli öğrenme ve hatırlama yöntemleri geliştirmemiz bu ilişkiden kaynaklıdır.
DİKKAT VE HAFIZANIN BİREYLER ÜZERİNDE Kİ ETKİSİ
Günümüzde maalesef Ipad'ler, akıllı telefonlar ve dizüstü bilgisayarlara güveniyoruz. Bu aletlerde post-stickler gibi hayatımızı kolaylaştıran ekipmanlar olarak kullanılıyor. Onlara güveniyoruz çünkü düşüncemize göre beyin genişletilemez ve hafızaya bu bilgiler sınırlı şekilde atılabilir gerisi unutulabilir düşüncesi vardır, beynin sınırlı bir alanı olduğunu 'beynim almıyor' ,' kafam basmıyor' gibi söylemlerle bunları doğrulamaya çalışırız. Fakat bu doğru değil! Çünkü beynimiz aslında düşündüğümüzden daha da çok geliştirilebilir bir yapıdadır.. Yani ufak tefek antrenmanlarla hafızamızı güçlendirmemiz mümkündür. Hafızamızı güçlendirdiğimiz an belleğimizi de güçlendirmiş oluruz. Bu da hem okul hem de iş hayatında başarılı olmamızı sağlar. Bu nedenle çocuklara erken yaşlarda mutlaka dikkat ve hafıza arasındaki ilişki öğretilmeli ve hafızalarının geliştirilmesi sağlanmalıdır. Örneğin bebekler eylemlerini hatırlamak zorunda değildirler. Ama öğrenme süreci ile beraber ister istemez bazı eylemler beyinlerine kodlanır. Bu da dikkat ve öğrenme arasındaki güçlü ilişkiden kaynaklanmaktadır. Eğer sizler de çocuğunuzun hafızasını geliştirmek istiyorsanız; dikkat dağınıklığı seti ve dikkati güçlendirme seti gibi materyallerden yararlanmalısınız.Tabi bu setlerin kullanımının kaliteli ve anlaşılabilir olması gerektiğini unutmayınız.