Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), devam eden bir dikkatsizlik ve / veya hiperaktivite-dürtüsellik paterni ile işleyen veya gelişmeye engel olan bir beyin bozukluğudur. Dikkatsizlik, bir kişinin hali hazırda devam ettirdiği eylemde kalıcılığa sahip olmadığını, odaklanmayı sürdürmekte zorlandığını ve düzensizleştiğini ifade eder ve bu sorunlar ciddi bir rahatsızlığa işaret etmektedir. Hiperaktivite ise kişinin uygun olmadığı durumlar da dahil olmak üzere sürekli olarak hareketli olduğu anlamına gelmektedir. Dürtüsellik de bir kimsenin ilk önce onları düşünmeden ortaya çıkan ve zarar verme potansiyeli yüksek olan aceleci eylemler yapmasıdır. Dürtüsel bir kişi, sosyal olarak müdahaleci olabilir ve eylemleri aşırı derecede kesintiye uğratır veya uzun vadeli sonuçları dikkate almadan önemli kararlar verebilir.

BELİRTİ VE BULGULAR NELERDİR?

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite / dürtüsellik DEHB’nin temel davranışlarıdır. DEHB'si olan bazı çocuklar yalnızca davranışlardan biriyle ilgili sorunlara sahipken, diğerlerinin hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivite-dürtüselliği bulunmaktadır. Çoğu çocuk birleşik DEHB tipine sahiptir. Okul öncesi dönemde en yaygın DEHB belirtisi hiperaktivitedir. Bazı dikkatsizlik, odaklanmamış motor aktivite ve dürtüselliğe sahip olunması normaldir, ancak DEHB olan kişiler için bu davranışlar;

• Daha şiddetlidir.
• Daha sık görülür.
• Sosyal olarak ya da okulda ilişkilerinin ve eğitiminin kalitesini engeller veya azaltır.

DİKKAT EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ

Dikkatsizlik belirtileri olan çocuklar sıklıkla şunları yaşar:

• Detayları gözden kaçırır. Okulda, işte ya da diğer etkinliklerde dikkatsiz hatalar yapar.
• Konuşmalar, dersler veya uzun okuma da dahil olmak üzere, görevlerde veya oyunlardan hemen kopar, sıkılır.
• Doğrudan konuşulduğunda dinlemiyor gibi görünür.
• Talimatlara uymamak ve okuldaki ödev ve görevleri bitirememek. Bu ödevlere ya da görevlere hiç başlamamak.
• Kolayca kaybetmek.
• Malzeme ve eşyalarını düzenli tutamamak, dağınık olmak.
• Zamanı yönetememek.
• Ödevlerin son teslim tarihlerine uymamak
• Okul ödevi veya ev ödevi gibi sürekli zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınmak ya da sevmemek
• Okul malzemeleri, kalemler, kitaplar, araçlar, cüzdanlar, anahtarlar, evrak, gözlükler ve cep telefonları gibi eşyaları sürekli olarak unutmak ya da kaybetmek
• İlgisiz düşünceler veya uyaranlar tarafından kolayca dikkat dağılması
• Günlük işler, ev işleri, görevler, geri çağrılar ve randevuları unutma

HİPERAKTİVİTE-DÜRTÜSELLİK BELİRTİLERİ

Hiperaktivite-dürtüsellik belirtileri olan çocuklar sıklıkla şunları yaşar:

• Uygun olmayan durumlarda gereksiz hareketli olmak.
• Hobileri ya da eylemlerini sessizce gerçekleştirmemek
• Sürekli gürültü yapmak.
• Sürekli konuşmak.
• Eylemlerin sonucunu düşünmeden hareket etmek.
• Bir soru tamamlanmadan, başkalarının cümleleri tamamlamadan veya konuşmada bir dönüş beklemeden sürekli olarak cevap vermek, konuşmak.
• Sırasını beklememek.
• Başkalarının konuşmalarına, aktivitelerine ya da eylemlerine müdahale etmek.

Dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dikkat eksikliği ve hiperaktivite / dürtüsellik birbirinden farklı şeylerdir ve DEHB daha ciddi bir rahatsızlıktır. Bu üç sorunun da temeline inerek çözüme ulaşabilmek mümkündür. Bu sırada da uzmanlar tarafından oluşturulan dikkat seti ekipmanlarından yardım alınabilir. Bu gibi problemleri olan çocuklar ve yetişkinler ebeveynlerinden, ailelerinden ve öğretmenlerinden tam potansiyellerine ulaşmaları ve başarılı olmaları için rehberlik ve anlayışa ihtiyaç duyarlar. Okul çağındaki çocuklar teşhis edilmeden bu tip davranışlarda bulunduğu zaman ebeveynleri ve öğretmenleri tarafından genellikle "yaramaz” diye nitelendirilir. Bu da çocuğun kırılmasına ve hevesinin kaçmasına yol açar. Bu nedenle ebeveynler daha küçük yaştayken çocuklarının hareketlerini incelemeli ve anormal davranışlarda uzmanlara danışmalıdır. Bununla beraber dikkati güçlendirme seti ve dikkati geliştirme seti gibi ekipmanlardan faydalanmak yerinde bir davranış olacaktır.